Cadw’n Ddiogel

Os byddwch yn gadael eich partner oherwydd cam-drin, efallai na fyddwch am i bobl wybod y rheswm pam y gadawoch. 

Eich penderfyniad chi yw a ydych yn dweud wrth bobl eich bod wedi dioddef cam-drin domestig ai peidio; ond os ydych yn credu y gallech fod mewn perygl o hyd, gallai gynyddu eich diogelwch os byddwch yn dweud wrth eich teulu a’ch ffrindiau, ysgol eich plant, a’ch cyflogwr neu goleg am yr hyn sy’n digwydd, fel nad ydynt yn anfwriadol yn rhoi unrhyw wybodaeth i’ch cyn-bartner. Byddant hefyd yn fwy parod ac yn gallu eich helpu’n well mewn argyfwng. 

Os ydych wedi gadael cartref, ond yn aros yn yr un dref neu ardal, dyma rai o’r ffyrdd y gallech gynyddu eich diogelwch: 

• Ceisiwch beidio â rhoi eich hun mewn sefyllfa fregus nac ynysu eich hun. 
• Ceisiwch osgoi unrhyw leoedd, megis siopau, banciau, caffis, yr oeddech yn arfer eu defnyddio pan oeddech gyda’ch gilydd. 
• Ceisiwch newid eich arferion cymaint ag y gallwch. 
• Os oes gennych unrhyw apwyntiadau rheolaidd y mae eich partner yn gwybod amdanynt (er enghraifft, gyda chynghorydd neu ymarferydd iechyd) ceisiwch newid amser eich apwyntiad a/neu leoliad yr apwyntiad. 
• Ceisiwch ddewis llwybr diogel, neu newid y llwybr a gymerwch neu’r math o drafnidiaeth a ddefnyddiwch, wrth ddod at neu adael lleoedd na allwch eu hosgoi – fel eich man gwaith, ysgol y plant, neu feddygfa eich meddyg teulu. 
• Dywedwch wrth ysgol, meithrinfa neu warchodwr eich plant beth sydd wedi digwydd, a rhowch wybod iddynt pwy fydd yn eu codi. Gwnewch yn siŵr nad ydyn nhw’n rhyddhau’r plant i unrhyw un arall, nac yn rhoi eich cyfeiriad neu rif ffôn newydd i unrhyw un. (Efallai y byddwch am sefydlu cyfrinair gyda nhw, a rhoi copïau o unrhyw orchmynion llys iddynt, os oes gennych rai.) 
• Ystyriwch ddweud wrth eich cyflogwr neu eraill yn eich gweithle – yn enwedig os ydych yn meddwl y gallai eich partner geisio cysylltu â chi yno. 

Os ydych wedi symud i ffwrdd o’ch ardal, ac nad ydych am i’ch camdriniwr wybod ble rydych chi, yna mae angen i chi gymryd gofal arbennig gydag unrhyw beth a allai ddangos eich lleoliad; er enghraifft: 

• Gallai eich ffôn symudol gael ei ‘olrhain’; nid yw hyn ond i fod i ddigwydd os ydych wedi rhoi eich caniatâd, ond os yw eich partner wedi cael mynediad i’ch ffôn symudol, gallai fod wedi anfon neges cydsynio yn honni ei fod wedi dod oddi wrthych. Os credwch y gallai hyn fod yn wir, dylech gysylltu â’r cwmni sy’n darparu’r cyfleuster olrhain a thynnu’ch cydsyniad yn ôl; neu os oes gennych unrhyw amheuaeth, newidiwch eich ffôn. 
• Ceisiwch osgoi defnyddio cardiau credyd neu ddebyd a rennir neu gyfrifon banc ar y cyd: os anfonir y gyfriflen at eich cyn-bartner, bydd yn gweld y trafodion a wnaethoch. 
• Gwnewch yn siŵr nad yw eich cyfeiriad yn ymddangos ar unrhyw bapurau llys. (Os ydych yn aros mewn lloches, byddant yn eich cynghori ar hyn.) 
• Os oes angen i chi ffonio’ch camdriniwr (neu unrhyw un y mae mewn cysylltiad ag ef), gwnewch yn siŵr nad oes modd olrhain eich rhif ffôn trwy ddeialu 141 cyn ffonio. 
• Siaradwch â’ch plant am yr angen i gadw’ch cyfeiriad a’ch lleoliad yn gyfrinachol. 
• Bellach mae dioddefwyr stelcio a cham-drin domestig yn cael ymuno â’r gofrestr etholiadol yn ddienw, felly gwnewch yn siŵr nad ydynt yn cael eu rhoi mewn perygl, ac nad ydynt yn colli’r hawl i bleidleisio. 

Rhaid i unrhyw un sydd am gofrestru ei fanylion yn ddienw ddarparu tystiolaeth megis gorchymyn o dan Ddeddf Cyfraith Teulu 1996 neu Ddeddf Diogelu rhag Aflonyddu 1997. Os caniateir cais, dim ond rhif etholiadol person a’r llythyren N sydd gan y manylion sy’n ymddangos ar y gofrestr. 

Os byddwch yn aros neu’n dychwelyd i’ch cartref ar ôl i’ch partner adael, yna mae’n debygol y bydd gennych Orchymyn Diogelu Cam-drin Domestig (DAPO) neu orchymyn meddiannaeth. 

Os oes pwerau arestio ynghlwm wrth y waharddeb, gwnewch yn siŵr bod gan eich gorsaf heddlu leol gopi, a bod yr heddlu’n gwybod bod angen iddynt ymateb yn gyflym mewn argyfwng. 

Mae’n bwysig gwybod nad oes rhaid i chi aros gartref – gyda neu heb waharddeb – os nad ydych yn teimlo’n ddiogel yno. 

Gallech hefyd ystyried y canlynol: 

• Newid y cloeon ar bob drws. 
• Rhoi cloeon ar bob ffenestr os nad oes gennych chi nhw eisoes. 
• Gosod synwyryddion mwg ar bob llawr, a darparu diffoddwyr tân. 
• Gosod golau allanol (cefn a blaen) sy’n dod ymlaen yn awtomatig pan fydd rhywun yn agosáu. 
• Rhoi gwybod i’r cymdogion nad yw eich partner yn byw yno bellach, a gofyn iddynt ddweud wrthych – neu ffonio’r heddlu – os byddant yn ei weld gerllaw. 
• Newid eich rhif ffôn a’i wneud yn hen gyfeiriadur. 
• Defnyddio peiriant ateb i sgrinio galwadau. 
• Cadw copïau o’r holl orchmynion llys ynghyd â dyddiadau ac amseroedd digwyddiadau blaenorol a galwadau allan er mwyn cyfeirio atynt os oes angen i chi ffonio’r heddlu eto. 

Adnoddau:

• Diogelwch Technoleg Lloches 
• Safety Net Project
• SafeLives